Historie Het Beroemde Huis

Jarenlang heeft ‘Het Beroemde Huis’, in Broek in Waterland, haar veelkleurige schilderingen verborgen gehouden. Dikke lagen verf, voorzetwanden en verlaagde plafonds onttrokken de decoraties aan het zicht totdat een grootscheepse restauratie aan het einde van de twintigste eeuw de schilderingen weer tevoorschijn bracht. De restauratie bracht een grote hoeveelheid zeldzame laatzeventiende-eeuwse interieurschilderingen aan het licht, die tot de top honderd van de best bewaarde interieurs van Nederland behoren.
Door dit zeldzame beschilderde interieur is ‘Het Beroemde Huis’ een uniek monument. Toch maken niet alleen de schilderingen het houten huis bijzonder. Zijn lange geschiedenis met interessante verbouwingen en zijn uiteenlopende eigenaars en bewoners dragen eveneens bij aan zijn bijzondere karakter.

Uitbreidingen

De vroegste vermelding van het huis De Erven 10-14 dateert van 6 januari 1626. Een zekere Heijns Pietervaars was toen de eigenaar van het pand. De woning moet destijds enkel hebben bestaan uit een voorhuis: de andere delen zijn later toegevoegd. Kort na 1626 moet De Erven 10-14 een andere eigenaar hebben gekregen. In 1632 wordt de naam Eegje Cornelis genoemd. Zeven jaar later, in 1639, was het pand in handen van de broers Pieter Pieters en Claas Pieters. Mogelijk werd het pand tijdens de verbouwing van 1639 aan de achterzijde uitgebreid met de nu nog aanwezige vierkantconstructie. De opdrachtgever van de schilderingen is waarschijnlijk Cornelis Pietersz. Goed geweest. Hij heeft De Erven 10-14 in 1681 verworven. Cornelis behoorde tot de notabelen van het dorp en was van 1692 tot zijn sterfjaar 1707 lid van de vroedschap. Hij is maar liefst zes maal tot burgemeester gekozen. Na zijn dood kwam het huis in handen van zijn zoon Pieter Goed en zijn dochter Neeltje Goed. Mogelijk werd ten tijde van haar verblijf in het huis het staartstuk gebouwd, ook wel ‘goedjaarsend’ genoemd.

In 1753 erfde de legendarische Neeltje Pater (1730-1789) het huis. Een zeer vermogende en invloedrijke koopvrouw. Haar erfgename verkocht het huis in 1791 aan Cornelis Cornelisz Koker, die het liet moderniseren. Bij het water verrees een theekoepel bij dit huis. In het begin van de twintigste eeuw was de latere burgemeester Piet Peereboom de eigenaar. Hij noemde het pand ´Het Beroemde Huis´, omdat gezegd wordt dat Napoleon een kopje thee in de theekoepel behorend bij dit huis heeft gedronken. een naam die oorspronkelijk hoorde bij een groot stenen landhuis verderop aan De Erven, dat ooit was bezocht door Napoleon en Alexander I van Rusland en na 1879 was afgebroken. De Erven 10-14, inmiddels vele malen grondig verbouwd, bleef in de familie Peereboom tot de huidige eigenaren de heer en mevrouw Jos en Elly van Doornik het in 1987 kochten en het grootscheeps lieten restaureren.

Restauratie

Tijdens deze restauratie zijn de bijzondere schilderingen uit de 17e eeuw tevoorschijn gekomen. Middels een chirurgenmesje zijn de schilderingen achter de soms wel 10 lagen verf teruggebracht naar de originele laag uit 1654. Ruim 10 jaar hebben de huidige eigenaren Jos en Elly van Doornik hier dagen en ook wel nachten aan gewerkt. Je kunt je bijna niet voorstellen hoeveel tijd en energie dit gekost heeft. Maar het resultaat mag er zijn. Prachtige decoratieve schilderingen met daadwerkelijke gebeurtenissen uit vroeger tijden. Zo bevindt zich een wand met mozes in het rieten mandje uit de Nijl, neptunus met de zeenimf Amphitrite alsmede een leeuwenjacht door Alexander de Grote met zijn helper Lisimachus. De decoraties lijken door verschillende schilders en in verschillende tijden te zijn aangebracht. Het is een hele grote puzzel geweest om elke plank de juiste plek in het huis te geven en hier is dan ook met grote zorgvuldigheid en tijd heel veel jaren hard aan gewerkt. De eigenaren mogen met trots deze restauratie als een groot succes zien. Het resultaat mag er zijn en dat je dit meekrijgt na een dag in dit huis te zijn geweest, is dan ook een feit. Ervaar het ook om je te laten inspireren door hoe intensieve arbeid, tijd en gedrevenheid hebben geleidt tot prachtige kunst van onschatbare waarde.